Utandıran ilanlar: Kira krizi derinleşiyor…

Kadıköy Geçinemiyoruz Platformu, 30 Kasım 2023 tarihinde internet sitelerinde yer alan kiralık ilanları temel alarak Kadıköy 2023 Kasım ayı Kiralık Konut Raporu yayınladı. Platformun hazırladığı raporda şu saptamalara yer verildi:

*2022 yılının Kasım ayı ile kıyaslandığında kiralık konut sayısı yüzde 83 artış oranıyla 982’den bin 803’e yükselmiştir. Toplam kiralık konut sayısı yükselirken fiyat artışlarından kaynaklı 20 bin TL ve altı ilan sayısında ise yüzde 46 azalış gerçekleşti.

“TABLO HER GEÇEN AY DAHA FAZLA KÖTÜLEŞMEYE DEVAM EDİYOR”

Kiralık daire ilanları fiyat aralıklarına dağıtıldığında görülen tablo her geçen ay daha fazla kötüleşmeye devam ediyor. Asgari ücretlilerin maaşlarının tamamıyla dahi ev kiralaması bir süredir imkansız hale gelmişti.

*Asgari ücretin altında fiyatları 8 bin 500 TL ile 10 bin TL arasında toplam 6 adet kiralık daire ilanı bulunmakta. Bu 6 kiralık daire ilanından 3’ü niteliksiz 1 artı 0 (Stüdyo) dairelerden oluşurken, 2 tanesi ise kentsel dönüşüm sorunları ile boğuşan Fikirtepe’de bulunuyor.

*Mevcut bu 6 ilanın hiçbiri insanlık onuruna yaraşır, sağlıklı, güvenli konuttan oluşmuyor. İlanlardan bir tanesi ise yaşamaya elverişsizlik konusunda diğerlerinden oldukça fazla ayrılıyor. Bodrum katta, penceresiz olan ilan ‘havalandırmalı’ ‘Göz kamaştırıcı 35 m2 genişliğinde’ ifadeleriyle 9 bin TL bedelle kiralanmak isteniyor.

*Geçtiğimiz yılın aynı ayı ile kıyasladığımızda ilan sayısı geçtiğimiz bir yıl içerisinde artarken 12-15 bin TL arasındaki ilan sayısı 151’den 22’ye dramatik bir düşüş yaşarken, 20-30 bin TL arasındaki ilan sayısı ise 221’den 628’e yükselmiştir. Bu fiyat aralığında büyük bir yığılma gözlemlenmektedir.

“KONUT KOOPERATİFLERİ DESTEKLENMELİDİR”

*Yaşadığımız krizin sonucu olarak barınma hakkımız tehlikede! Bu krizle başa çıkmak için, krizi yaratan güncel sorun kaynakları ile mücadele edecek kısa vadeli önlemlerin ve krizin kaynağından çözümü için de orta vadeli önlemlerin alınması şart!

ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİ SIRALADILAR

Kadıköy’de gerçekleştirdiğimiz forumun ardından ortaklaştığımız çözüm önerilerimiz:

• Yaşadığımız konutlar içerisinde barındığımız, temel insan hakkıdır! Bir azınlığı zengin eden yatırım aracı değildir! Bu anlayıştan derhal vazgeçilmelidir!
• Kuruluş amacı yoksulların, düşük gelirlilerin konut ihtiyacını karşılamak olan TOKİ, özellikle kentin merkezindeki kamu arazilerinin ranta açılmasıyla ve kentsel dönüşüm projeleriyle kazanılan yeni alanların da büyük inşaat şirketleriyle birlikte yapılan projelerle lüks konut üretmesinin aracı haline geldi. Kamu yeniden sosyal konut üreticisi haline gelmeli, konut kooperatifleri desteklenmelidir! Kiraya yönelik sosyal konut üretimi aynı zamanda ihtiyaca yönelik yapılmalıdır. Projeler gerçekleştirilirken göçmenlerin, yaşlıların, emeklilerin, LGBTİ’lerın, kadınların ihtiyaçları saptanmalıdır.

BOŞ KONUTA VERGİ

• Boş konutlar sebepleri ile tespit edilmelidir! Boş tutulan konutların vergileri artırılarak başta yatırım amaçlı boşta duranlar olmak üzere kiralık konutun arzının artması için değerlendirilmelidir.
• Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı yurtların toplam kapasitesi 780 bin. Her 11 öğrenciden yalnızca 1’i devlet yurtlarına yerleşebiliyor. Üniversite öğrencileri tarikat ve cemaatlere muhtaç ediliyor. Üniversite öğrencilerinin yurt ihtiyacı kamu tarafından parasız ve nitelikli şekilde karşılanarak kiralık konut talebi de azaltılmalıdır!

KİRAYA ÜST SINIR

• Gerekli hukuksal düzenlemeler derhal yapılmalı! Kiralık konutlara acilen üst sınır getirilmelidir!
• Tahliyelerin yolunu açan 10 yıllık kiracı yasası ve 5 yıllık kiracılar için açılan kira tespit davalarını da içeren Borçlar Kanunu’nda bu maddeler kiracılar lehine iptal edilmelidir!
• Asgari ücret insanca yaşamaya yeterli bir geçim ücreti olarak ele alınmalıdır.”