“`html

Dijital Gazetecilikte Kriz: Yapay Zeka ve Organik Trafik Düşüşü

Yapay zeka destekli arama teknolojilerinin yükselişi, özellikle dijital gazetecilik alanında organik trafiğin önemli ölçüde azalmasına yol açıyor. SimilarWeb’in raporuna göre, Google’ın yeni AI Overviews özelliği kullanıma girdiğinden bu yana, hem Türkiye hem de global düzeyde dijital haber siteleri “sıfır tıklama” (zero-click) olgusu nedeniyle büyük zararlar görüyor.

Dünya genelindeki en büyük 50 haber sitesinin 37’si, AI Overviews’ın hayata geçirilmesinin ardından trafik kaybı yaşadı. Organik ziyaretçi sayıları 2024 yılının ortalarında 2.3 milyar düzeyindeyken, Mayıs 2025 itibarıyla 1.7 milyar seviyesinin altına düştü. Bu durum, gelirlerini esas olarak reklamlardan elde eden dijital gazeteler için ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Türkiye’deki dijital medya durumu da oldukça benzer. Örneğin, Gazete Duvar gibi alternatif haber kaynakları, Google’ın algoritma değişiklikleri ve yapay zeka temelli arama sonuçlarından kaynaklanan trafik kayıpları nedeniyle yayın hayatlarını sonlandırmak zorunda kaldı. Diğer medya kuruluşları ise 2024 Ekim’den itibaren erişimlerinde kısıtlama yaşadıklarını belirterek, “Google’ın tahrip edici ambargosunu” protesto eden bir açık mektup kaleme aldılar. Bu esnada HalkTV’nin Google tarafından sansüre uğradığı iddiaları gündemi uzun süre meşgul etti.

Eleştiriler ve Google’ın Savunması

Yapay zeka destekli arama sistemlerinin medya sektörü üzerindeki etkileri üzerine İngiltere merkezli Bağımsız Yayıncılar Birliği (IPA), Google’ın AI Overviews aracılığıyla içeriklerin izinsiz kullanılması nedeniyle büyük finansal kayıplara neden olduğunu belirterek Avrupa Komisyonu’na şikayette bulundu.

Google yetkilileri ise yapay zekanın kullanıcıların “daha fazla soru sormasını sağladığını” ve böylece içerik keşfi için yeni fırsatlar oluşturduğunu savunuyor. AI Overviews’ın kullanıcı deneyimini geliştirdiğini ve bilgiye erişimi hızlandırdığını belirtirken, eleştirel habercilik yapan medya kuruluşları, yapay zeka algoritmalarının “olumlu” ve “nötr” içerikleri öne çıkardığını, bunun sonucunda da eleştirisel özellikteki haberlerin geride bırakıldığını iddia ediyor.

Uzmanlar, Google’ın “zorba iyimserlik” (forced optimism) hareketiyle, gerçek dünyadaki acı verileri yıprattığını ve halkın haber alma hakkını kısıtladığını gündeme getiriyor.

Teknoloji analistleri, yapay zeka destekli arama sonuçlarının uzun vadede internetin çeşitliliğini azalabileceği ve küçük yayıncıların iflas etmesine neden olabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Araştırmalar Ne Diyor: Anahtar Kelimelerin Sonu mu?

Search Engine Journal’ın (SEJ) baş editörü Matt G. Southern, 11 Kasım 2024 tarihli incelemesinde, kullanıcı davranışlarının ve işletmelerin dijital görünürlük stratejilerinin köklü bir değişim geçirdiğine dikkat çekerek, AI Overviews sonrasında Google aramalarının %47’sini kontrol etmeye başladığını, öne çıkan haberlerin %76’sının bu sistem yoluyla yönetildiğini ve dijital haberlerin çoğunu “görünmez hâle” getirdiğini öne sürdü.

Botify ve DemandSphere tarafından 120.000’den fazla anahtar kelime ve 22 farklı web sitesi üzerinde gerçekleştirilen derinlemesine bir analiz, Southern’ın tespitlerini destekleyen sonuçları ortaya koyuyor. Bu çalışma, AI Overviews’in arama motoru sonuç sayfalarında (SERP) önemli bir yer kaplayarak geleneksel SEO metriklerini geçersiz kılabileceğini gösteriyor.

İşletmeler için Yeni Yol Haritası

Dijital gazetecilikte Google AI Overviews ile yaşanan köklü değişim karşısında, işletmelerin stratejilerini tekrar gözden geçirmeleri kaçınılmaz. 2024’ten bu yana farklı akademisyen ve araştırma grupları tarafından gerçekleştirilen kapsamlı çalışmalarda, dijital haber sitelerinin odaklanması gereken konular şunlardır:

• Görsel SERP Metrikleri: Gerçek organik görünürlüğü ölçmek için “piksel derinliği” gibi metrikleri kullanmak kritik öneme sahiptir.
• Anlamsal Benzerlik Analizi: Sayfa içeriği ile AI Overviews özetleri arasındaki anlamsal benzerliği anlamak, AI’nin içerik yorumlama biçimini kavramak için mühimdir.
• Organik Sıralamalara Odaklanma: AI Overviews’a atıfta bulunanların %75’inin ilk 12 organik sonuçtan geldiği göz önünde bulundurularak, bu pozisyonları elde etmek ve korumak üç gereklidir.
• Güçlü SEO Temelleri: Organik performansa katkı sağlamak için teknik SEO ve site içi optimizasyon uygulamaları devam edilmelidir.
• Kapsamlı AI Arama Stratejisi: Bing, ChatGPT ve Meta AI gibi yeni platformlarla ilgili daha geniş bir yapay zeka stratejisi geliştirmek, geleceğin dijital arama dünyasına uyum sağlamak açısından elzemdir.

Zorluklar ve Fırsatlar Bir Arada!

AI Overviews’in trafikte yaratmış olduğu zorluklar, yenilikçi ve uyum sağlayabilen işletmelere yeni fırsatlar sunuyor. Geleneksel arama motorları yapay zeka araçlarını geliştirmeye devam ederken, işletmelerin güçlü SEO temellerini koruyarak aynı zamanda AI odaklı stratejilerini genişletmeleri gerekmektedir.

Türkiye’deki Durum Ne?

Son bir iki yıl içinde Türkiye’de dijital gazetelerin Google trafiğindeki azalma, önemli siyasi ve hukuki sonuçlar doğurmuştur. Gazete Duvar’ın kapanmasının ardından, diğer alternatif medya kuruluşları Google’ın algoritma değişikliklerini protesto etti.

Bu süreçte Google yetkilileri Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) çağrılmıştır. Google’ın savunmasında öne çıkan noktalar şunlardır:

• Algoritma Şeffaflığı: Google, arama sonuçlarının objektif ve kullanıcı faydasını gözeten bir kriterle sıralandığını, herhangi bir sansür gerçekleştirmediğini belirtti.
• Teknik İyileştirmeler: Medya kuruluşlarının yaşadığı trafik kaybının, çoğunun mobil uyumluluk ve sayfa yükleme hızı gibi temel SEO kriterlerini karşılamadığı nedeniyle ortaya çıktığını öne sürdü.
• Yapay Zekanın Tarafsızlığı: AI Overviews’ın içerik seçiminde herhangi bir ideolojik önyargının bulunmadığını, sistemin yalnızca kullanıcı deneyimini iyileştirmenin amacında olduğunu savundu.

Bununla birlikte, medya temsilcileri, Google’ın bu savunmalarının yetersiz olduğunu belirterek, algoritmaların alternatif haber kaynaklarını sistematik olarak daha arka plana ittiğini ve bunun dolaylı olarak bir sansür mekaniği oluşturduğunu ifade ediyorlar.

Gelecek Neler Getirir?

Yapay zeka destekli arama araçlarının medya sektörü üzerindeki etkileri giderek daha belirgin hale geliyor. Dünyada 1.5 milyardan fazla kişinin Google AI Overviews’i kullanması, bu eğilimin kalıcı olabileceğini düşündürüyor.

Türkiye’de yaşanan gelişmeler, global ölçekteki tartışmaların bir yansıması olarak ortaya çıkıyor. Medya kurumları ile teknoloji devleri arasındaki gerilim, önümüzdeki dönemde düzenleyici otoritelerin ve yargı mercilerinin daha aktif bir rol oynayacağı bir sürece dönüşebilir.

Son araştırmalar, yapay zeka çağında haber sitelerinin hayatta kalabilmesi için şu stratejileri öne çıkarıyor:

• Abonelik bazlı gelir modeline geçiş
• Yapay zeka dostu içerik optimizasyonu (AI-SEO)
• Doğrudan kullanıcılarla bağlantı kuran mobil uygulamalar
• Topluluk odaklı habercilik stratejileri

Dijital medya dönüşüm sürecinde, hem teknoloji şirketlerinin şeffaf ve adil algoritmalar geliştirmesi hem de medya kuruluşlarının dijital dönüşüm süreçlerini hızlandırması gerektiği bir aşamaya ulaşılıyor. Aksi takdirde, internetin çeşitliliği ve demokratik yapısı büyük bir tehdit altında kalabilir.

“`